2011 жылғы 16 наурызда Қасым Қайсенов көшесіндегі мұражай-қорық ғимаратының көрме залында «Бизнес және құқық» колледжінің 1 – 2 курс студенттеріне арналған «Біз – Қазақстан халқымыз» атты экскурсия және «Новруз байрам» тақырыбында лекция өткізілді.

Қазақстан жерінде тұратын халықтардың мәдениеті, тұрмысы, өнері мен тарихынан ақпарат беретін жәдігерлер келушілердің назарын аударды. ШҚО халқы мен азсанды этнотоптарының этнографиясы бөлімінің маманы Т.Л. Саттарова корей, еврей, татар, украин, армян, өзбек және басқа да этностардың өмірімен таныстырып, өте қызықты ақпараттар ұсынды. Әсіресе, студенттердің қызығушылығын корей сөресі оятты. Корей халқының үйлену дәстүрі, ұлттық тағамдары және киімдері, қолөнер туындылары мен музыкалық аспаптары жайлы  мағлұмат студенттердің көңілінен шықты.

Қызықты экскурсияны  Наурыз мейрамын тойлау дәстүрі жайлы лекция жалғастырды.  Жоғарыда аталған бөлімнің маманы Г.С.Естаева әзірбайжан халықтарының «Новруз байрам» мерекесін өткізу ерекшеліктерін және Ұлыстың Ұлы күнін қазақ халқының тойлау дәстүрі туралы мағлұмат  берді.

Наурыз – әзірбайжан  халқының көне уақыттан бері кеңінен атап өтетін  және сүйікті мерекелерінің бірі. Наурыз көктемнің келуінің, табиғаттың оянуының, ауылшарушылық жұмыстардың басталуының, шуақты күндердің орнағанының белгісі  болып табылады. 2009 жылғы  халық санағы бойынша Шығыс Қазақстан облысында тұратын әзірбайжандардың саны 1 373 адамды құрайды. Салт-дәстүрге, мерекелік ән-күйге, ұлттық ойындар мен би қойылымдарына толы бұл мейрам жаңа жылдың басталуының нышаны болды. Мереке күндері әр үйде ұлттық тағамдар: палау, пахлава, шәкер-бура, және көктем келуінің белгісі «сямяни» (бидай өсінділері), өріктер, жемістер дастарханға қойылады. Бұған қоса  үстелде айна және шырақ, ал айна алдына боялған жұмыртқа тұрады. Бұл рәсімнің өзіндік мағынасы бар: шырақ адамдарды көз тиюден сақтайтын отты білдіреді,  ал айна ашықтық пен анықтықтың белгісі болып табылады. Дәстүр бойынша мерекенің бірінші күні отбасының барлық мүшелері үйде болуы тиіс, халық арасында «егер Наурыздың бірінші күні үйде болмасаң, онда жеті жыл үйіңді көрмейсің» деген сөз бар. Ертеректе үйлердің есіктері жабылмаған, әр үйде шырақтар жағылатын, өшіп тұрған шырақ бақытсыздық әкеледі деп сенген адамдар.

Наурыз мерекесін тойлауды әзірбайжан халқы бір ай бұрын бастай берген. Айдың әр сейсенбісінде су, от, жер, жел арқылы табиғат оянып, жаңарады деген сенім болған. «Ахыр чершенбеде», яғни соңғы сейсенбіде алаулар жағылып, әр адам бір алаудан жеті рет, немесе жеті алаудан бір реттен секіріп өтуі тиіс болды. Бұл адамның от арқылы жамандықтан аластатылу рәсімі еді. Араз адамдар Наурыз мерекесі күндері өзара татуласулары, біріне бірі сыйлықтар ұсынып, кешірім танытулары тиіс. Бұл күні өтірік, өсек айтуға, жамандық тілеуге тыйым салынған. Жиналған қауым отты айналып би билеп, ән айтып, таңға дейін тойлаған. Отты өшіруге болмайды, өзі сөнген соң жастар оның күлін жинап шалғай жерге апарып көмген, осылайша оның күлімен бірге барлық жамандықтың кетуі тиіс деп есептелді.

Мереке күндері кез-келген шаруашылық бастамалар сәтті аяқталады деп сенген адамдар. Күн мен түннің теңелуі, жаңа жылдың келуі Наурыз мерекесімен атап өтіледі. Наурыз – бұл әзірбайжан  халқының құндылықтары мен ұлттық дәстүрін  өзіне жинаған мереке.

Танымдық лекция  бойынша жиналғандар көптеген сұрақтар қойып, қызығушылық танытты. Бұдан кейін студенттер мұражайды аралап, тарихи жәдігерлермен өз беттерінше танысты. Әртүрлі ұлттардың мұражай сөрелерінде орналасқан ою-өрнектері, ағаштан ойылған, моншақтан тоқылған әсем қолөнер туындылары, түрлі-түсті маталардан, жібектен тоқылып, құрастырылған табиғат, гүлдер мен жануарлар бейнеленген тамаша суреттер, қыштан, фарфордан, саз-балшықтан жасалған тұрмыстық жәдігерлер, музыкалық аспаптар  келген қонақтарға үлкен әсер қалдырды.

Гүлім  Естаева