Қаршыға тұқымдастар

Дала қыраны - Степной орел - Аguila rapax Temminck

Зайсан қазаншұңқырында, Маңырақ жотасының сілемдерінде ұя салады, Қалба Алтайының аумағында да ұя салуы ықтимал.

Жазық дала мен ұсақ шоқыларды таңдайды.

Ұясын жерге салады. Ұяда әдетте 1-3 жұмыртқадан болады.

Негізінен көлемі суыр, қоянға дейін жететін кеміргіштермен қоректенеді. Сондай-ақ, құстарды, бауырымен жорғалаушыларды аулайды. Өлімтіктер жейді.

Қызыл кітапқа енгізілген.

 

Қарақұс – могильник – Аguila heliaca

Ағаш немесе бұталы өсімдіктері бар далалы және шөлге айналған аудандарды, жартастарды мекендейді.

Қазақстан Алтайының таулы бөлігінен, Шілікті жазығынан және Маңырақ жотасынан табылған.

Жыл құсы. Қыстақ жерлерде өте сирек кездеседі.

Негізінен саршұнақ, қоян, суыр сияқты сүтқоректілермен, сонымен бірге тауық, үйрек, шағала, балшықшы сияқты құстармен қоректенеді. Кейде тасбақаларды аулайды. Бұл ретте оларды жоғарыдан тасқа тастап жарады.

Ұясын ағаштарға, бұталарға, жартастарға салады.

Ұяда 1-3 жұмырқа болады.

Қызыл кітапқа енгізілген.

 

Бүркіт – Беркут - Aquila heliaca

Бір жерді мекендейтін немесе көшпенді құс.

Қазақстанның оңтүстік және оңтүстік-шығысына ұя салады. Қоныста және қыста барлық жерлерден кездестіруге болады. Орманды және қуаң жер өсімдіктері бар тауларда, сондай-ақ, жазықта мекендейді.

 Орта көлемді сүтқоректілермен қоректенеді; кекіліктерді аулайды; кейде ұсақ тұяқтыларға шабуыл жасайды. Сондай-ақ тасбақаларды, тышқан текті кемірушілерді, өлімтіктерді жейді.

Ұясына 1-3 жұмыртқаға дейін салады.

Қызыл кітапқа енгізілген.

 

 

Сұңқар тұқымдастар

Кәдімгі күйкентай – Обыкновенная пустельга - Falco tinnunculus

Қазақстанда 12 түршелерге бөледі. Жыл құсы, кей жерлерде қыстап қалады.

Қазақстанның барлық жерлерінде жазықты және ағаш-бұталы өсімдіктері бар өзенді далаларды, ксерофитті таулар мен биік таулы жерлерді таңдап, ұя салады. Ұшып өту кезінде барлық жерде кездеседі. Республиканың оңтүстік-шығысында қыстайды.

Ұясына 3–8, әдетте 4–5 жұмыртқа салады. Жылына 1 балапан шығарады.

Ұсақ кеміргіштермен (тышқан, сұртышқан, саршұнақ), құстармен (бозторғай, торғай, бөдене), кесірткелермен және жәндіктермен (тікқанаттылар, қоңыздар, шегірткелер және басқалар) қоректенеді.

Экологиялық маңызы бар.

 

 

Келесі >